Web server đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý các yêu cầu của người dùng và đảm bảo cho trang web luôn hoạt động một cách ổn định. Tuy nhiên, không phải ai cũng đã thật sự hiểu về khái niệm này, nhất là với những ai mới tiếp cận lĩnh vực công nghệ. Vậy, web server là gì? Cần lưu ý gì khi tạo web server? Hãy cùng Wiki.Lanit tìm kiếm câu trả lời qua bài viết sau!

Web Server là gì?

Web server (máy chủ web) là một phần mềm hoặc hệ thống máy tính được sử dụng với mục đích lưu trữ, quản lý và cung cấp nội dung dưới dạng hình ảnh, văn bản, video, dữ liệu ứng dụng (chương trình trình duyệt web)… cho các client (máy khách) thông qua giao thức HTTP.

Nhiệm vụ chính của web server là xử lý yêu cầu (request) từ trình duyệt web hoặc các ứng dụng khác, sau đó phản hồi và hiển thị kết quả với các tài nguyên tương ứng.

Cách thức hoạt động của web server – nền tảng web là gì?

Khi bạn truy cập vào một trang web trên internet, tức là bạn đang yêu cầu web server hiển thị trang đó tại trình duyệt của mình. Chẳng hạn như khi bạn nhập URL https://wiki.lanit.vn/ vào trình duyệt web, lúc này trình duyệt sẽ gửi yêu cầu đến web server để web server tiếp tục xử lý và phản hồi lại trang cho người dùng.

Dưới đây là cách thức hoạt động web server với quy trình 4 bước cơ bản gồm:

Trình duyệt phân giải domain thành địa chỉ IP

Đầu tiên, khi bạn nhập địa chỉ URL của trang web bạn muốn tìm vào thanh tìm kiếm, trình duyệt sẽ tiến hành xác định địa chỉ IP mà tên miền đó trỏ về. Sau đó, trình duyệt sẽ kiểm tra trong bộ nhớ cache để tìm kiếm thông tin có sẵn về địa chỉ IP của wiki.lanit.vn. Nếu như thông tin vẫn còn hợp lệ, trình duyệt sẽ sử dụng IP đó và kết nối đến tên miền người dùng muốn truy cập.

Trường hợp trong bộ nhớ cache không có sẵn thông tin, trình duyệt sẽ gửi yêu cầu thông tin đến một hoặc nhiều máy chủ DNS để nhận biết địa chỉ IP trỏ đến tên miền chính xác.

Trình duyệt yêu cầu URL đầy đủ

Khi trình duyệt web của bạn đã tìm ra địa chỉ IP của trang web, trình duyệt có thể yêu cầu URL đầy đủ tại web server.

Web server trả kết quả phản hồi trang được yêu cầu

Web server sẽ phản hồi lại yêu cầu truy vấn trang web của người dùng. Nếu như trang web đó đang bị lỗi hoặc không tồn tại trên internet, website sẽ gửi phản hồi thông báo để người dùng được biết và kiểm tra lại thông tin.

Trình duyệt hiển thị trang web

Cuối cùng, web server sẽ phản hồi thông tin cho trình duyệt web để trình duyệt web hiển thị trang web đến giao diện người dùng. Như vậy, chúng ta có thể hiểu rằng máy khách (client) chính là trình duyệt web, còn web server sẽ đóng vai trò là máy chủ (server).

Các thành phần của web server

Web server có 2 thành phần chính, đó là phần cứng và phần mềm:

Phần cứng web server là gì?

Phần cứng của máy chủ web thường là một máy tính hoặc hệ thống máy tính đảm nhận nhiệm vụ lưu trữ các bộ phận cần thiết để cấu thành nên web như HTML, file Javascript, file ảnh… Ngoài ra, để trang web có thể được truy cập qua domain, web server phải được cấu hình để liên kết domain với địa chỉ IP của máy chủ.

Phần mềm web server là gì?

Phần mềm của web server là một ứng dụng hoặc hệ thống phần mềm được cài đặt và chạy trên máy chủ, máy tính để thực hiện chức năng lưu trữ, quản lý và phục vụ nội dung cho trang web. Phần mềm sẽ theo dõi và gửi yêu cầu từ người dùng đến server thông qua giao thức HTTP, sau đó trả lại kết quả tương ứng để hiển thị trang web mà người dùng tìm kiếm.

Cách lưu trữ file và giao tiếp qua HTTP trong web server

Sau khi tìm hiểu web server là gì, chúng ta sẽ đến với cách thức lưu trữ và giao tiếp qua HTTP của web server.

Lưu trữ file

Đầu tiên, máy chủ sẽ lưu trữ file của trang web, bao gồm file HTML và các file liên quan như Javascript, CSS, Fonts, file phương tiện,…

Xét về mặt kỹ thuật, người dùng có thể lưu trữ những file trên trong máy tính của mình. Tuy nhiên, việc lưu trữ chúng trong web server riêng sẽ được khuyến khích hơn bởi những ưu điểm nổi bật như:

• Tính vận hành liên tục và ổn định rất cao.
• Kết nối internet ổn định.
• Cùng địa chỉ IP.
• Được hỗ trợ kỹ thuật từ đơn vị có chuyên môn.

Tuy nhiên, điều cốt lõi là bạn phải tìm được cho mình một đơn vị cung cấp dịch vụ hosting uy tín, chất lượng để tối ưu hóa quá trình xây dựng và phát triển website.

Giao tiếp thông qua HTTP

Máy chủ sẽ giao tiếp với nhau qua giao thức HTTP – một giao thức truyền thông được sử dụng phổ biến trong mạng internet. Trong đó, HTTP mang lại phương thức truyền siêu văn bản (hypertext) giữa máy khách (client) và máy chủ (trình duyệt web) một cách tối ưu.

HTTP mang đến cơ chế giao tiếp rõ ràng giữa người dùng với server. Trong đó:

• Chỉ có client – server và server – server mới có thể trao đổi yêu cầu với nhau.
• Khi thực hiện yêu cầu 1 file bằng HTTP, client phải cung cấp URL của file đó.
• Web server phải trả lời mọi yêu cầu được gửi đến bởi client, nếu không giải quyết được vấn đề, web server sẽ hiển thị thông báo lỗi.

Trong web server, HTTP server đảm nhận nhiệm vụ xử lý và trả lời các yêu cầu như sau:

• Khi có yêu cầu gửi đến, HTTP server cần xác nhận URL xem có tương thích với file đang có hay không. Nếu có, web server sẽ phản hồi nội dung file đến trình duyệt web.
• Nếu không, máy chủ ứng dụng sẽ tiến hành tạo file cần thiết hoặc gửi thông báo lỗi đến trình duyệt, thông báo lỗi thường là “404 Not Found”.

Các loại web server sử dụng phổ biến nhất hiện nay

Dưới đây là một số loại web server thông dụng mà bạn có thể tham khảo:

Nginx

Nginx là một trong những web server gọn nhẹ và được sử dụng phổ biến hiện nay. Thậm chí, nền tảng này còn được xem như một reverse proxy mã nguồn mở. Nginx sẽ không khiến bạn thất vọng bởi độ ổn định cao, hiệu suất lớn cùng cấu hình thông dụng, phù hợp với hầu hết quy mô web hiện nay.

Nginx tương thích với hầu hết các hệ điều hành như Mac OS, Linux, Windows, FreeBSD. Đặc biệt, đây là một mã nguồn mở nên người dùng có thể sử dụng hoàn toàn miễn phí.

Internet Information Services (IIS)

Internet Information Services (IIS) cung cấp nhiều dịch vụ nổi bật như: FTP server, web server… Internet Information Services được phát triển bởi Microsoft nên có khả năng tương thích hoàn hảo với hệ điều hành Windows Server.

Hầu hết các tính năng mà Internet Information Services cung cấp đều cho phép người dùng quản lý độc lập và tùy chỉnh theo nhu cầu sử dụng riêng biệt. Ngoài ra, bạn cũng có thể tận dụng sức mạnh của ASP.NET – ứng dụng được tích hợp cùng IIS.

Apache HTTP server

Apache HTTP server được phát triển bởi cộng đồng mã nguồn mở, vậy nên người dùng có thể sử dụng Apache mà không mất bất kỳ khoản phí nào.

Apache HTTP server được cấp phép bởi Apache License và hiện đang là một trong những nền tảng được sử dụng nhiều nhất hiện nay.

Apache Tomcat

Apache Tomcat được phát triển bởi Apache Software Foundation với mục đích cung cấp máy chủ HTTP tối ưu cho ngôn ngữ Java. Tương tự ví dụ trên, Apache Tomcat cũng là một ứng dụng mã nguồn mở, nhưng những tính năng mà nó mang lại sẽ không khác gì một ứng dụng web mang tính thương mại.

Apache Tomcat cung cấp đa dạng tính năng bổ sung khác như: tomcat valves, tomcat manager application, specialized realm implementation…

Lighttpd

Lighttpd cũng là một phần mềm mã nguồn mở được sử dụng bởi đông đảo người dùng hiện nay. Phần mềm này mang đến độ bảo mật với tính năng an toàn cao cùng sự linh hoạt tối ưu.

Để cài đặt Lighttpd, bạn không cần phải tốn quá nhiều tài nguyên. Đặc biệt, Lighttpd có thể tương thích với hầu hết các hệ điều hành phổ biến hiện nay như Mac OS, Linux, Windows…

Đặc điểm của một Web Server

Một web server có thể lưu nội dung vào bộ nhớ đệm (cache) để tối ưu tốc độ phân phối nội dung được yêu cầu bởi người dùng. Người ta thường gọi quá trình này là tăng tốc web.

Đồng thời, một web server còn có khả năng lưu trữ một hoặc nhiều trang web đang sử dụng chung tài nguyên phần mềm và phần cứng – hay còn gọi là virtual hosting. Các web server sẽ giới hạn tốc độ phản hồi yêu cầu của các client khác nhau nhằm hạn chế tình trạng một client chiếm hết tài nguyên, từ đó phân phối tài nguyên hiệu quả và đáp ứng tốt yêu cầu của lượng lớn client.

Các web server thường lưu trữ thông tin, dữ liệu của các trang web hoạt động trên internet. Ngoài ra, chúng còn được dùng trong quá trình giao tiếp giữa client với web server trong mạng cục bộ (chẳng hạn như mạng nội bộ công ty). Thậm chí, người ta còn có thể nhúng web server trong máy ảnh kỹ thuật số và giao tiếp với thiết bị bằng bất cứ trình duyệt web nào.

Một số lưu ý cần biết trước khi tự setup Web Server là gì

Dưới đây là một số lưu ý cần biết khi muốn tạo một web server trên máy tính của mình:

• Cần đảm bảo cấu hình và dung lượng lưu trữ của máy tính đáp ứng được lưu lượng truy cập lớn trong cùng thời điểm.
• Máy tính cần hoạt động liên tục vì người dùng có thể yêu cầu truy cập trang web vào bất cứ lúc nào.
• Tự setup web server giúp bạn tối ưu chi phí, nhưng bạn cần phải cân nhắc việc mua và bảo trì thiết bị, bởi khoản chi phí này đôi khi còn cao hơn so với việc thuê dịch vụ từ bên ngoài.
• Để web server hoạt động ổn định, bạn cần cài đặt kết nối internet T1 dự phòng. Chi phí cho khoản này khá cao nên bạn hãy cân nhắc kỹ trước khi quyết định.
• Cần bảo trì máy chủ liên tục để hệ thống hoạt động một cách tốt nhất.
• Đảm bảo rằng bạn và cộng sự của mình có đủ chuyên môn để khắc phục các sự cố kỹ thuật có thể xảy ra mà không cần nhờ đến sự hỗ trợ từ đơn vị cung cấp dịch vụ.

Lời kết

Như vậy, bài viết trên đã giúp bạn nắm rõ web server là gì (máy chủ web là gì) và một số lưu ý cần biết khi muốn tự setup web server cho riêng mình. Nhìn chung, việc thuê dịch vụ từ đơn vị uy tín sẽ tối ưu chi phí, thời gian và mang lại nhiều lợi ích hơn. Vậy nên, hãy cân nhắc thật kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định nhé!